Chào mừng quý vị đến với bản tin thị trường AI hàng tuần. Hãy cùng điểm qua những tin nổi bật trong tuần vừa qua.

Top 10 sự kiện AI thế giới

1. Meta và “canh bạc” 10 tỷ USD với Scale AI

Theo Bloomberg, Meta Platforms đang đàm phán khoản đầu tư hơn 10 tỷ USD vào Scale AI – công ty chuyên gắn nhãn dữ liệu cho các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM). Nếu thỏa thuận thành công, Meta sẽ xây dựng một “nhà máy dữ liệu” riêng phục vụ cho Llama 3.x, giảm phụ thuộc vào các kho dữ liệu mở vốn đang suy giảm cả về quy mô lẫn độ tin cậy pháp lý. Hiện Scale AI được định giá gần 14 tỷ USD và vận hành tại hơn 9.000 điểm gắn nhãn trên toàn cầu. Các chuyên gia nhận định đây là tín hiệu cho thấy cuộc đua AI đang dịch chuyển từ “cuộc đua tham số” sang “cuộc đua dữ liệu”, khi 70% tổng chi phí huấn luyện LLM nằm ở khâu xử lý và gắn nhãn. Nếu hoàn tất, thương vụ có thể đẩy định giá Scale AI vượt 25 tỷ USD và khơi mào làn sóng M&A vào các doanh nghiệp sở hữu dữ liệu chuyên sâu trong lĩnh vực y tế, tài chính và bản đồ, buộc Google và Microsoft phải cân nhắc chiến lược tương tự. 

2. Blackwell GB300 lập kỷ lục MLPerf, giảm 65% điện năng

Theo báo cáo MLCommons công bố ngày 4/6, cụm 2.496 GPU Blackwell GB300 đã hoàn tất huấn luyện mô hình Llama 3.1-405B chỉ trong 27 phút – nhanh gấp đôi so với Hopper H100. Nhờ kiến trúc NVLink 5 và bộ nhớ SRAM on-package, mỗi tham số tiêu tốn ít hơn 65% điện năng, giúp tiết kiệm hàng chục triệu USD chi phí vận hành trung tâm dữ liệu mỗi năm. CoreWeave xác nhận đã đặt 200.000 GPU Blackwell để triển khai dịch vụ “GPU-as-a-Service”, trong khi các quỹ đầu tư dự đoán mô hình AI 1.000 tỷ tham số có thể xuất hiện ngay trong năm 2026 nhờ bước đột phá này. 

3. Amazon thử nghiệm robot “đa nhân cách” trong kho và bản đồ giao hàng thế hệ mới

Amazon vừa công bố nhóm R&D tại Lab126 đang phát triển thế hệ robot có khả năng ra quyết định độc lập. Một cánh tay máy mới có thể tự dỡ container, phân loại kiện hàng và lắp ráp linh kiện theo lệnh bằng tiếng nói. Mô hình “agentic AI” học liên tục từ dữ liệu vận hành, giúp giảm 18% chi phí logistics mùa cao điểm và rút ngắn 15% thời gian giao hàng. Đồng thời, Amazon cũng triển khai bản đồ 3D sinh bởi AI, tích hợp trong kính thông minh dành cho tài xế, giúp tối ưu tuyến đường và giảm quãng đường xe chạy rỗng. Những cải tiến này đánh dấu sự chuyển dịch từ tự động hóa đơn nhiệm sang hệ thống robot tương tác ngôn ngữ tự nhiên, nhằm duy trì lợi nhuận trong bối cảnh áp lực giao hàng ngày càng lớn. 

4. Microsoft bơm 400 triệu USD mở rộng hạ tầng AI tại Thụy Sĩ và đào tạo kỹ năng số

Ngày 2/6 tại Bern, Phó Chủ tịch Microsoft Brad Smith công bố khoản đầu tư 400 triệu USD nhằm nâng cấp bốn trung tâm dữ liệu gần Geneva và Zurich, đảm bảo dữ liệu khách hàng Thụy Sĩ được lưu trữ trong nước. Song song, Microsoft triển khai chương trình đào tạo kỹ năng AI cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, sinh viên và khu vực công, nhằm thu hẹp khoảng cách năng lực khi 96% doanh nghiệp Thụy Sĩ chưa ứng dụng AI ở quy mô sản xuất. Dự án cũng góp phần thu hút nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh EU siết chặt thị thực cho ngành STEM.

5. Apple Intelligence “mắc cạn” tại Trung Quốc vì thủ tục thẩm định của CAC

Theo Financial Times dẫn nguồn từ Reuters, tính đến đầu tháng 6, Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC) vẫn chưa phê duyệt bộ tính năng Apple Intelligence, vốn hợp tác với Alibaba Cloud để triển khai tại Trung Quốc. Điều này khiến iPhone tại thị trường lớn thứ hai thế giới chưa thể tích hợp LLM, trong khi Huawei và Xiaomi đã ra mắt DeepSeek và Ernie trên thiết bị nội địa. Việc chậm triển khai, cộng với thuế nhập khẩu 25% do Mỹ áp dụng với iPhone sản xuất ngoài nước, có thể làm giảm đến 3 điểm phần trăm biên lợi nhuận của mảng dịch vụ Apple trong năm tài khóa hiện tại.

6. Anduril gọi vốn 2,5 tỷ USD, định giá 30,5 tỷ USD – “vòi rồng” tiền nóng cho vũ khí tự hành

Anduril – công ty công nghệ quốc phòng – vừa hoàn tất vòng Series G với tổng số vốn 2,5 tỷ USD, bao gồm 1 tỷ USD từ Founders Fund, nâng định giá lên 30,5 tỷ USD. Khoản đầu tư sẽ đẩy nhanh sản xuất hàng loạt drone Ghost X, radar chủ động và nền tảng điều khiển tự hành Lattice. Đồng thời, Anduril thành lập liên doanh với Palantir để tranh gói thầu “Advanced Autonomy Portfolio” trị giá 9 tỷ USD từ Lầu Năm Góc. Giới phân tích đánh giá đây là cột mốc cho thấy vốn đầu tư vào AI quốc phòng đang tiệm cận Big Tech, mở ra chuẩn kép dân sự – quân sự trong phát triển hệ thống tự hành. 

7. Báo cáo FT chất vấn “phép màu carbon” của Microsoft

Báo cáo của Financial Times ngày 3/6 cho biết phát thải phạm vi 2 của Microsoft năm 2024 tăng 23,4% so với năm 2020 và có thể lên đến 55% nếu tính theo phương pháp “location-based”. Nguyên nhân chủ yếu do mở rộng hạ tầng phục vụ GPT-4o và Azure AI. Giới chuyên gia môi trường kêu gọi siết quy định minh bạch FLOPs và cường độ carbon cho mỗi phiên suy diễn AI trong khuôn khổ Đạo luật AI của EU, nhằm tránh hiện tượng “greenwashing” khi doanh nghiệp tuyên bố mục tiêu carbon âm nhưng thực tế khí thải vẫn gia tăng.

8. FDA ra mắt Elsa – trợ lý GenAI cắt 25 % thời gian duyệt thuốc

Ngày 2/6, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) giới thiệu Elsa – trợ lý GenAI có khả năng tóm tắt dữ liệu độc tính, so khớp thông tin nhãn thuốc và đề xuất câu hỏi lâm sàng. Elsa hoạt động hoàn toàn trên AWS GovCloud, không tái huấn luyện từ dữ liệu doanh nghiệp nộp lên, đảm bảo tính bảo mật thương mại. Thử nghiệm tại Trung tâm Đánh giá Thuốc cho thấy thời gian xét duyệt giảm 25%, mở ra cơ hội rút ngắn chu kỳ nghiên cứu phát triển, vốn tiêu tốn hơn 2 tỷ USD cho mỗi loại thuốc mới. FDA dự kiến mở rộng Elsa sang mảng thiết bị y tế trước ngày 30/6. 

9. Ủy ban châu Âu đề xuất nới quy định AI cho startup, giảm 300.000 EUR chi phí tuân thủ mỗi năm

Trong khuôn khổ kế hoạch “AI Continent Action Plan” công bố ngày 8/4 và phát hành chi tiết ngày 6/6, Ủy ban châu Âu đề xuất triển khai sandbox pháp lý, hỗ trợ tài chính và báo cáo đơn giản hóa nhằm giảm 25% chi phí tuân thủ AI Act cho các startup dưới 50 nhân sự. Động thái này nhằm đối phó với lo ngại doanh nghiệp nhỏ đang phải chi tới 300.000 EUR mỗi năm cho kiểm toán mô hình. Dự thảo sẽ trình Nghị viện châu Âu vào kỳ họp tháng 9, giữ nguyên lệnh cấm nhận diện sinh trắc và “social scoring” thời gian thực, nhưng lùi một số yêu cầu đánh giá rủi ro đến năm 2027. 

10. Dự luật liên bang muốn “đóng băng” luật AI cấp bang 10 năm 

Hạ viện Mỹ vừa thông qua dự luật ngân sách có điều khoản cấm các bang ban hành quy định riêng về AI đến năm 2035, nhằm tránh xung đột pháp lý. Ông Dario Amodei, CEO Anthropic cho rằng cách tiếp cận này “quá đơn giản hóa” và có thể khiến người tiêu dùng chịu rủi ro. 15 Tổng chưởng lý bang đã gửi thư phản đối, khẳng định dự luật tước quyền bảo vệ cư dân trước deepfake và các hình thức phân biệt trong tính phí bảo hiểm dựa trên AI. Thượng viện dự kiến điều trần vào tuần tới, mở ra nguy cơ đối đầu pháp lý giữa chính quyền liên bang và các bang trong quản trị AI.

 

Top 10 sự kiện AI tại Việt Nam

1. Nam sinh Đà Nẵng vô địch Olympic Trí tuệ Nhân tạo 2025

Ngày 2/6, vòng chung kết Olympic Trí tuệ Nhân tạo Việt Nam (VOAI) 2025 diễn ra tại Hà Nội, quy tụ 91 thí sinh xuất sắc. Nguyễn Phú Nhân, học sinh lớp 11 THPT chuyên Lê Quý Đôn (Đà Nẵng), giành ngôi vô địch sau khi tối ưu một mô hình ngôn ngữ cho bộ dữ liệu y sinh học. Ban tổ chức trao thêm 7 giải Nhất, 17 giải Nhì, 25 giải Ba và chọn tám gương mặt đại diện Việt Nam dự IOAI 2025 tại Bắc Kinh (tháng 8). Bộ GD-ĐT khẳng định sẽ nhân rộng VOAI xuống cấp tỉnh từ năm 2026 và cấp 10 000 học bổng AI cơ bản trên nền tảng EduNet. Thành công của Nhân cho thấy chất lượng đào tạo Toán–Tin phổ thông đã tiệm cận chuẩn quốc tế, tạo nguồn nhân lực sớm cho các trung tâm nghiên cứu AI trong nước. Phát biểu bế mạc, Thứ trưởng KH-CN Lê Xuân Định nhấn mạnh nhân lực trẻ là “lực kéo” đưa Việt Nam thành trung tâm đổi mới sáng tạo khu vực trước 2035. 

2. FPT đầu tư 3 triệu USD tiếp sức hệ sinh thái khởi nghiệp AI

Tại TP.HCM ngày 3/6, FPT khởi động chương trình “AI Startup Innovation 2025”, cam kết hỗ trợ tối đa 3 triệu USD cho mỗi dự án: 100 000 giờ GPU trên FPT Cloud, cố vấn kỹ thuật FPT Smart Cloud và quyền truy cập kho dữ liệu tiếng Việt 500 GB. Sau sáu tháng ươm tạo, 10 đội tiềm năng trong y tế, tài chính, nông nghiệp và giáo dục sẽ được chọn; mục tiêu là tạo thêm ba công ty AI đạt doanh thu trên 10 triệu USD trong vòng ba năm. Chuyên gia đánh giá chương trình lấp “khoảng trống” vốn seed nội địa khi Techcombank Ventures và Viettel Innovation Lab tạm hãm nhịp đầu tư quý I/2025.

3. Fortinet: 52% doanh nghiệp Việt đối mặt tấn công mạng do AI

Báo cáo “2025 Global Cybersecurity Landscape” công bố tại Fortinet Accelerate 2025 (Hà Nội, 3/6) chỉ ra 52 % doanh nghiệp Việt hứng chịu tấn công dùng AI trong 12 tháng qua, gấp ba lần 2023. Phổ biến nhất là malware tự sinh mã, deepfake email và lừa đảo qua mô hình ngôn ngữ lớn. Dù vậy, chỉ 8 % tổ chức cho biết “đủ năng lực phòng thủ”. Fortinet khuyến nghị áp dụng nền tảng Zero-Trust Edge kết hợp phân tích hành vi người dùng bằng AI nội địa. Cục An toàn Thông tin dự kiến quý III/2025 ban hành khung kỹ thuật AI-Security, bắt buộc hạ tầng ngân hàng-viễn thông triển khai nhận diện mã độc đa hình. Fortinet cũng sẽ tài trợ 1 000 suất đào tạo NSE-4 miễn phí để thu hẹp thiếu hụt nhân sự an ninh mạng. 

4. Rita Technology đăng quang PitchFest 2025 tại Super Vietnam

Ngày 4/6, Rita Technology vượt 30 đội từ sáu quốc gia, giành chiến thắng PitchFest thuộc sự kiện Super Vietnam 2025 (Đà Nẵng). Startup phát triển nền tảng AI phân tích dữ liệu cảm biến công nghiệp theo thời gian thực, giúp một nhà máy thép cắt 12 % thời gian dừng máy nhờ phát hiện sớm rung chấn bất thường. Phần thưởng gồm 150 triệu đồng, sáu tháng ươm tạo tại Sun A Hub và cơ hội thẩm định đầu tư 200 000 USD từ Ascend Vietnam Ventures. Thành phố Đà Nẵng dự kiến dành 5 ha trong Khu Công nghệ cao cho trung tâm R&D của doanh nghiệp ngay từ 2026.

5. Quốc hội góp ý Luật KH-CN & Đổi mới Sáng tạo, bổ sung chương AI

Ngày 6/6 tại Hà Nội, Ủy ban KH-CN & Môi trường phối hợp Bộ KH-CN tổ chức hội thảo Tại Hà Nội ngày 6/6, Ủy ban KH-CN & Môi trường cùng Bộ KH-CN tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật KH-CN & Đổi mới Sáng tạo. Dự thảo bổ sung một chương về AI: ưu đãi thuế cho trung tâm HPC, quỹ đầu tư AI, sandbox sản phẩm và nghĩa vụ đánh giá tác động đạo đức. Đề xuất cũng kêu gọi quỹ 10 000 tỷ đồng cho nghiên cứu AI cơ bản 2026-2030 và khung bảo vệ dữ liệu phi cá nhân. Nếu thông qua cuối 2025, luật mới sẽ thay thế Luật 2013, hỗ trợ mục tiêu kinh tế số đóng góp 30 % GDP trước 2030.

6. TP.HCM ký thỏa thuận với NVIDIA lập Trung tâm HPC-AI

Ngày 5/6, UBND TP.HCM ký biên bản ghi nhớ với NVIDIA về trung tâm HPC-AI 512 GPU Blackwell (4,5 PFLOPS) dự kiến hoàn thành 2026. Thành phố cung cấp quỹ đất, hạ tầng 800 kVA và ưu đãi thuế 10 % trong 15 năm; NVIDIA hỗ trợ học bổng Jen-Hsun Huang cho 200 sinh viên mỗi năm và đào tạo giảng viên theo chuẩn DLI. Trung tâm sẽ rút thời gian huấn luyện mô hình tiếng Việt 13 tỷ tham số xuống dưới một tuần, đồng thời mở dịch vụ thuê GPU theo giờ cho doanh nghiệp SME.

7. Đồng Nai sát hạch năng lực AI toàn bộ cán bộ, công chức

Từ 7 đến 21/6, Sở KH-CN Đồng Nai kiểm tra trực tuyến kiến thức AI cho 3 000 cán bộ. Nội dung gồm: dùng ChatGPT soạn văn bản, khai thác dashboard dữ liệu mở, an ninh mạng cơ bản. Ai đạt ≥80/100 điểm được cấp chứng chỉ, dưới chuẩn phải học bồi dưỡng 20 tiết. Mục tiêu đến 2030, 90 % thủ tục hành chính của tỉnh xử lý tự động một phần bằng AI.

8. 32 đội tranh cúp Robocon Việt Nam 2025 tại Ninh Bình

Tối 8/6, 32 đội đại học-cao đẳng tranh tài chủ đề “Basket Masters”. Hệ thống chấm điểm sử dụng mạng 5G và mô hình nhận diện hình ảnh real-time, lần đầu tính điểm độ chính xác AI. Đội CK-STAR (ĐHBK Hà Nội) lập kỷ lục 45 giây nhờ thuật toán Reinforcement Learning. 15 doanh nghiệp sản xuất đã treo thưởng tuyển thực tập tại sân chơi, trong đó Ninh Bình cam kết 2 tỷ đồng hỗ trợ nhóm vô địch thương mại hóa robot nông nghiệp.

9. FPTU AI & Robotics Challenge hút 3 600 học sinh THPT

Ngày 2/6, ĐH FPT khai mạc cuộc thi tại năm cơ sở, kết hợp workshop và vòng lập trình robot giải mê cung. Thí sinh được truy cập thư viện ROS tiếng Việt và nền tảng VIA Robotics học trực tuyến. Giải nhất mỗi khu vực sẽ nhận học bổng 100 % ngành Kỹ thuật phần mềm và 10 000 giờ GPU FPT Cloud. Bộ GD-ĐT xem xét đưa cuộc thi vào danh mục ngoại khóa khuyến khích toàn quốc.

10. Diễn đàn Đổi mới Sáng tạo – Chuyển đổi số Y tế 2025

Ngày 6/6, hơn 800 đại biểu dự diễn đàn do Bộ Y tế và Bộ KH-CN tổ chức. Phó Thủ tướng Lê Thành Long đặt mục tiêu 80 % hồ sơ sức khỏe điện tử phủ toàn dân trước 2030. Ba phiên chuyên đề tập trung AI chẩn đoán hình ảnh, robot phẫu thuật, chuỗi khối truy xuất dược phẩm. Bộ Y tế nhất trí thí điểm LLM tiếng Việt hỗ trợ đọc X-quang tại Bệnh viện Bạch Mai từ tháng 9/2025 và chuẩn hóa HL7-FHIR cho dữ liệu y tế. FPT cam kết 35 triệu USD đầu tư hạ tầng đám mây y tế cùng Pharma Group. Các chuyên gia dự báo thị trường AI-healthtech Việt Nam đạt 1,4 tỷ USD vào 2030, với luật bảo vệ dữ liệu và quy trình đánh giá độ tin cậy mô hình là hai trụ cột an toàn.